Adayların bir yükseköğretim kurumuna yerleşmek için iki aşamalı sınava girmeleri gerekmektedir. İlk olarak Temel Yeterlilik Testi (TYT) oturumuna girilir. TYT, bir üniversiteye yerleşebilmek için zorunlu bir sınavdır ve ilk aşamayı temsil eder. Testin amacı mantıksal düşünme, akıl yürütme, değerlendirme ve düşünme temelli problem çözme becerilerini ölçmektir. Sorular, seçilmiş lise müfredatından gelmektedir ve bu oturuma girmek zorunludur. Başta ön lisans ve lisans programlarını tercihte TYT ve AYT için 150 ve 180 olan baraj puanları 2022 yılında kaldırılmıştır.[8][9][10] Adayların tercih yapabilmeleri için Matematik veya Türkçe testlerinden yarım net yapması yeterli olmaktadır. Buna ek olarak TYT'de 200 ve üstü bir puan alan öğrencilerin TYT puanı tercih yapmadıkları takdirde iki yıl geçerlidir.[11] Sınavın süresi 135 dakikaydı. 2022 senesinde yayımlanan kılavuza göre sınav süresi 165 dakika olmuştur. Artık adayların TYT puanını bir sonraki sene kullanma hakkı ise geçersiz sayılmıştır.[12]
| TYT’deki soru dağılımı | ||
|---|---|---|
| Testlerin Kapsamı | Soru Sayısı | |
| Türkçe Testi | Doğru Türkçe kullanımını ölçme, temel dil bilgisi, cümle kurma, paragraf, imla kuralları, yazım yanlışları, yorumlama, okuduğunu anlama, kelime hazinesi vb. | 40 |
| Sosyal Bilimler Testi | Tarih, Coğrafya, Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi, Felsefe derslerinde genel durumu ölçme, ilke ve kavramları bilme, yorumlama vb. | Tarih: 5 Coğrafya: 5 Felsefe: 5 Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi (veya ilave Felsefe soruları): 5 |
| Temel Matematik Testi | Temel Matematik kurallarının ölçülmesi, temel işlemlerin yapılabilirliği, temel matematik eksenli soyut işlemler yapabilme ve gündelik hayatta kullanımı vb. | 40 |
| Fen Bilimleri Testi | Fizik, Kimya ve Biyolojide temel kavramları ve ilkeleri ölçme, kullanabilme vb. | Fizik: 7 Kimya:7 Biyoloji: 6 |
| Toplam soru sayısı: 120 | ||
Sorular dört yıllık lise müfredatından gelmektedir. Adaylar TYT sonrasında AYT'ye girmek zorunda değildir. Fakat genel olarak 4 yıl eğitimli üniversiteler, TYT (%40) + AYT (%60) puan toplamları ile aldığı için bu sınava girilmesi gerekmektedir. Sınavın süresi 180 dakikadır.
| AYT'deki soru dağılımı | ||
|---|---|---|
| Testler | Soru Sayısı | |
| Alan Yeterlilik Testleri (AYT) | Türk Dili ve Edebiyatı- Sosyal Bilimler-1 Testi | Türk Dili ve Edebiyatı: 24 Tarih-1: 10 Coğrafya-1: 6 |
| Sosyal Bilimler-2 Testi | Tarih-2: 11 Coğrafya-2: 11 Felsefe Grubu (Felsefe, Psikoloji, Sosyoloji, Mantık): 12 Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi (veya ilave Felsefe Grubu soruları): 6 | |
| Matematik Testi | 40 | |
| Fen Bilimleri Testi | Fizik : 14 Kimya: 13 Biyoloji: 13 | |
| Toplam soru sayısı: 80 | ||
TYT sonrasında DİL puanı ile öğrenci alan bölümlere girmek isteyen adaylara yöneliktir. 80 sorudan oluşmaktadır. Sınava tercihe göre Almanca, Arapça, Fransızca, İngilizce ve Rusça dillerinden herhangi biri tercih edilerek girilir. Sınavın süresi 120 dakikadır.
Adaylar hedefledikleri bölüm ya da bölümlerin hangi puan türünde öğrenci kabul ettiği bilgisine YÖK Program Atlası31 Ağustos 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.'ndan erişebilirler. Her puan türünde testlerin ağırlıkları farklıyken TYT puanı tüm AYT puan türlerini %40 oranında etkilemektedir. Aşağıda puan türlerine göre testlerin yüzdelik ağırlıkları verilmiştir.[13]
| TYT puanında testlerin ağırlıkları (%) | |||
|---|---|---|---|
| Türkçe | Sosyal Bilimler | Temel Matematik | Fen Bilimleri |
| 33 | 17 | 33 | 17 |
| YKS Sayısal (YKS-SAY) puan türünde testlerin ağırlıkları (%) | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| Puan türü | TYT | + | AYT Testleri | |||
| Matematik | Fen Bilimleri | |||||
| Matematik | Fizik | Kimya | Biyoloji | |||
| YKS SAY | 40 | 30 | 10 | 10 | 10 | |
| YKS Eşit Ağırlık (YKS-EA) puan türünde testlerin ağırlıkları (%) | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| Puan türü | TYT | + | AYT Testleri | |||
| Matematik | Türk Dili ve Edebiyatı-Sosyal Bilimler-1 Testi | |||||
| Matematik | Türk Dili ve Edebiyatı | Tarih-1 | Coğrafya-1 | |||
| YKS EA | 40 | 30 | 18 | 7 | 5 | |
| YKS Sözel (YKS-SÖZ) puan türünde testlerin ağırlıkları (%) | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Puan türü | TYT | + | AYT Testleri | ||||||
| Türk Dili ve Edebiyatı Sosyal Bilimler-1 Testi | Sosyal Bilimler-2 Testi | ||||||||
| Türk Dili ve Edebiyatı | Tarih-1 | Coğrafya-1 | Tarih-2 | Coğrafya-2 | Felsefe Grubu | DKAB/ İlave Felsefe Grubu | |||
| YKS SÖZ | 40 | 18 | 7 | 5 | 8 | 8 | 9 | 5 | |
| YKS DİL (YKS-DİL) puan türünde testlerin ağırlıkları (%) | ||||
|---|---|---|---|---|
| Puan türü | TYT | + | AYT Testleri | |
| Seçilen Yabancı Dil Testi | ||||
| YKS DİL | 40 | 60 | ||